Diagnostisch borstkanker onderzoek

Als je door je huisarts of via het bevolkingsonderzoek bent doorverwezen naar het ziekenhuis, zal er diagnostisch borstkanker onderzoek worden uitgevoerd. Met dit onderzoek wordt gekeken of je daadwerkelijk borstkanker hebt. Vormen van diagnostisch onderzoek zijn: mammografie, echografie, biopsie, punctie en MRI-scan.

Mammografie

Een mammografie is een röntgenfoto van de borst. Een veelvoorkomende methode van diagnostisch borstkanker onderzoek. Je krijgt een mammografie tijdens het bevolkingsonderzoek borstkanker of in het ziekenhuis na een verwijzing van je (huis)arts.

Een mammografie wordt gemaakt door de borst tussen twee plexiglasplaten plat te drukken, zodat er van twee kanten een foto kan worden gemaakt. Het platdrukken van de borst is nodig om het weefsel te spreiden en ervoor te zorgen dat de borst niet beweegt tijdens de foto. Ook kan op deze manier de hoeveelheid straling zo laag mogelijk blijven.

Het platdrukken van de borst kan pijnlijk zijn, maar het is niet schadelijk en het duurt slechts enkele seconden. Bij het samendrukken van de borst komt het voor dat er vocht uit de tepel komt.

Lees verder over de mammografie op kanker.nl.

Echografie

Als je een afwijking in de borst voelt maar deze niet op de mammografie te zien is, maakt de arts een echografie. Ook bij dicht borstklierweefsel wordt soms een echografie gemaakt, omdat dit een beter beeld geeft.

Een echografie maakt met behulp van geluidsgolven het borstweefsel zichtbaar. Zo kan je arts beoordelen of er sprake is van een kwaadaardige tumor. De arts kan met een echografie ook de oksel onderzoeken op mogelijke uitzaaiingen. Als er uitzaaiingen gevonden worden, dan neemt de arts cellen weg voor verder onderzoek. Het weghalen van cellen uit de oksel gebeurt met een punctie.

Lees meer over deze vorm van diagnostisch borstkankeronderzoek op kanker.nl.

Biopsie of punctie

Een arts voert een biopsie of punctie uit om een definitieve diagnose te geven. Bij een biopsie wordt een stukje weefsel weggehaald op de plek waar de afwijking is te zien. Dit gebeurt met een dikkere, holle naald die via een klein sneetje in de huid in de borst wordt gebracht. Een biopt wordt uitgevoerd met een plaatselijke verdoving.

Bij een punctie zuigt de arts weefselcellen en vocht op met een dunne, holle naald. Een verdoving is meestal niet nodig. Het weefsel dat bij de biopsie of punctie is afgenomen, wordt onderzocht door de patholoog. Met de uitslag kan de arts met zekerheid vaststellen of een tumor goed- of kwaadaardig is.

MRI-scan

Een MRI-scan kan ook bij borstkanker worden toegepast. Het borstkanker onderzoek wordt uitgevoerd in een MRI-scanner. Deze scanner werkt met een sterke magneet, radiogolven en een computer. De techniek maakt afbeeldingen van het borstweefsel of andere organen.

Een MRI-scan kan om verschillende redenen worden gebruikt:

• Als na een mammografie en echografie niet duidelijk is of er sprake is van borstkanker.
• Als screeningsmethode voor jonge vrouwen met een hoog risico op borstkanker.
• Bij vrouwen met dicht borstweefsel.
• Het in kaart brengen van de uitbreiding van de tumor in de borst en okselklieren.
• Om te weten te komen of de chemotherapie aanslaat.
• Om uitzaaiingen in andere organen op te sporen.

Lees verder over de MRI-scan op kanker.nl.

Thermografie

Er is geen wetenschappelijk bewijs dat thermografie een geschikte methode is voor screening van borstkanker. Thermografie laat temperatuurverschillen in de huid zien met behulp van infraroodstraling. De methode is niet gevoelig genoeg om tumoren op te sporen, omdat infrarood niet diep door de huid heen kan dringen. Wanneer een afwijking met thermografie wordt gevonden, kan dit ook een ontsteking zijn en geen (beginstadium van) kanker. Thermografie is dus geen vervanging voor mammografie.

Wanneer een afwijking van de borst een kwaadaardige tumor blijkt te zijn, zullen er aanvullende onderzoeken uitgevoerd worden. Daarover hieronder meer.

Wanneer een afwijking van de borst een kwaadaardige tumor blijkt te zijn, zal er aanvullend borstkanker onderzoek uitgevoerd worden. Soorten aanvullend onderzoek zijn botscan, CT-scan, erfelijkheidsonderzoek, genprofieltest, longfoto en PET-CT-scan. Welk onderzoek bij jou wordt uitgevoerd, hangt af van de soort borstkanker.

Botscan

Met een botscan kunnen uitzaaiingen in de botten worden opgespoord. Voor de scan wordt een licht radioactieve stof ingespoten. Deze stof zorgt ervoor dat de botten zichtbaar zijn op de foto’s.

CT-scan

Uitzaaiingen kunnen ook opgespoord worden met een CT-scan. Je krijgt dit borstkanker onderzoek wanneer er een vermoeden is van uitzaaiingen in de longen, lever of botten. Een CT-scan brengt organen en weefsels in beeld door middel van röntgenstraling. Aan de ene kant van het apparaat wordt straling afgegeven, aan de andere kant wordt de doorgelaten straling gemeten.

Erfelijkheidsonderzoek

Met erfelijkheidsonderzoek kan je onderzoeken of er in jouw familie een erfelijke aanleg voor borstkanker voorkomt. Een klinisch geneticus voert dit onderzoek uit door samen jou de familiegegevens in kaart te brengen en het voorkomen van kanker in jouw familie in een stamboom vast te leggen.

Lees meer over erfelijkheidsonderzoek bij Stichting Erfelijke Kanker Nederland. 

Genexpressie profieltest

Een genprofieltest (ook genexpressietest genoemd) kan bepalen of chemotherapie nodig is in het behandelplan. Er zijn twee soorten genprofieltesten: MammaPrint® en Oncotype DX®. De test wordt uitgevoerd op tumorweefsel dat bij de operatie is verwijderd of via een biopsie is verkregen. Met de uitslag kan het risico op uitzaaiingen worden voorspeld. 

Een genprofieltest wordt uitgevoerd bij vrouwen ouder dan 50 jaar met een klinisch hoog risico op borstkanker als: 

• De borstkanker een invasieve tumor in een vroeg stadium is. 
• De tumor hormoongevoelig en HER2-negatief is. 
• Er maximaal één tot drie uitzaaiingen in de lymfeklier zijn. 

Is de uitslag van een genprofieltest dat er een hoog risico op uitzaaiingen is, dan zal een arts behandeling met chemotherapie adviseren. Is de uitslag van een genprofieltest dat er een laag risico op uitzaaiingen is, kan afgezien worden van behandeling met chemotherapie. 

Vraag bij je zorgverlener of deze test ook voor jou zinvol is. Als de test voor jou zinvol is, kan het je helpen om samen met de arts het besluit te nemen of chemotherapie wel of niet voldoende meerwaarde heeft voor jou.  

Oncotype DX® en MammaPrint® worden vergoed vanuit de basisverzekering. (Deze informatie is gepubliceerd op 31 oktober 2023)

Longfoto

Een longfoto is een röntgenfoto van de borstkas. Een longfoto kan uitzaaiingen in de longen, het hart en de lymfeklieren zichtbaar maken.

PET-CT-scan

Een PET-CT-scan is een vorm van aanvullend borstkanker onderzoek waarbij uitzaaiingen opgespoord kunnen worden. Voor een PET-scan dient de arts een radioactieve stof toe. Deze stof wordt vooral door kankercellen opgenomen. Zo zijn kankercellen en gezonde cellen goed van elkaar te onderscheiden. Met een CT-scan worden alle weefsels en organen duidelijk in beeld gebracht. Een PET-CT-scan combineert deze twee technieken. Daardoor kan een arts duidelijk zien waar in het lichaam kankercellen aanwezig zijn.

Lees meer over een PET-CT-scan op kanker.nl.