Hoe ga je om met iemand die ziek is?

Het hakt er behoorlijk in als je hoort dat iemand ziek is. Wat erg. Kon je maar iets doen, maar wat? Er gewoon zijn is het allerbelangrijkste.

In de ideale wereld zijn we waarschijnlijk allemaal vol begrip. Knikken we geduldig, kijken we meelevend en weten we precies de goede dingen te zeggen als iemand ziek is en op de bodem zit. Maar in het echte leven is het verdraaid moeilijk, dat hulp bieden. Professor Manu Keirse is klinisch psycholoog en doctor in de medische wetenschappen aan de Katholiek Universiteit van Leuven. Hij schreef het boek ‘Helpen bij verlies en verdriet’. Hij weet waarom we dichtklappen als we met andermans ellende worden geconfronteerd. “Het is de confrontatie met je eigen angst,” zegt hij. “Eén op de drie mensen krijgt kanker. Eén op de tien is chronisch ziek. Het is dus heel reëel dat het jezelf ook kan overkomen. Daar zijn we allemaal bang voor. Als iemand in je omgeving ziek wordt, komt het opeens heel dichtbij. Het is een heel natuurlijke reflex om dan weg te rennen. Wég van het onheil. Toch adviseer ik om er wél naartoe te gaan en je open te stellen. Naast dat het fijn is voor degene die is getroffen, geef het jezelf ook veel. Mensen die ziek worden, denken vaak veel na over de betekenis van hun leven. Het ziekbed is een soort bezinningscentrum. Het kan heel inspirerend zijn om daar in mee te liften en na te denken over wat belangrijk voor je is en wat je nog wilt doen met je leven. Het kan mooie gesprekken opleveren en het contact verdiepen.”

Verstoorde balans

Als een naaste ziek is, is hij niet meer wie hij eerst was. Voor een relatie betekent dit dat de balans is verstoord. De verhoudingen zijn anders dan ze waren. Als een vriendschap was gebaseerd op lol, uitgaan en leuke dingen doen, is er weinig basis meer over. Dat soort dingen zitten er nu eenmaal even niet in als je te zwak bent om op te staan. Als naaste is het belangrijk om nooit zomaar weg te blijven. Dan kun je beter eerlijk zijn en zeggen dat je het moeilijk vindt. Die rol van gezellige vriendin kun je misschien toch houden door leuke dingen te blijven doen. De ander meenemen naar een terrasje, of gewoon thuis op de bank samen een film kijken als naar buiten gaan moeilijk is. Daarbij is het heel belangrijk dat je je verwachtingen bijstelt. Wat er eerder misschien wel was, het onbezorgde, het ongeremde plezier, kan er nu niet zijn. Daarvoor heeft de ander teveel meegemaakt.

Wie van het type ‘geen woorden, maar daden’ is, kan nog steeds veel betekenen voor een ander die het moeilijk heeft. Wees eerlijk als je even niet weet wat je moet zeggen als de ander het moeilijk heeft. Of maak kenbaar dat je niet zo goed bent in diepe gesprekken voeren, maar dat je heel graag boodschappen voor de ander doet. Iemand die ziek is, zit er helemaal niet op te wachten dat al het bezoek schitterende en steunende dingen zegt. Het is vooral belangrijk dat je er bént. Een wasje draaien, stofzuigen, de kinderen een leuke middag bezorgen, een pan soep achter de deur schuiven, het is misschien niet zo groots en meeslepend, maar het helpt allemaal wel. Die ander én jezelf. Het geef nu eenmaal een goed gevoel om iets voor een ander te doen. Help jezelf door de ander te helpen.

“Een van de mooiste compensaties in het leven is dat geen enkel mens een ander kan helpen zonder zichzelf te helpen.” - Ralph Waldo Emerson

Bron: Voel je beter, Deborah Ligtenberg. Uitgever Spirito