Helft borstkankerpatiënten kent niet alle symptomen van borstkanker

Een groot deel van de borstkankerpatiënten (72%) ontdekt zelf een tumor in de borst, vaak door het voelen of zien van een knobbel of andere verandering in het borstgebied. De meeste patiënten (70%) ontdekken de borstafwijking spontaan, zonder ernaar op zoek te zijn.

Toch kent bijna de helft van de patiënten (46%) niet alle mogelijke symptomen van borstkanker. Dit blijkt uit de B-force vraag ‘Hoe heb jij borstkanker ontdekt?’. In totaal vulden maar liefst 1.391 (ex-)borstkankerpatiënten de vragenlijst in.

Het onderzoek werd gedaan door BVN’s patiëntenpanel B-force, in samenwerking met de Amerikaanse Know Your Lemons Foundation(externe link). Deze organisatie brengt met een wereldwijde campagne onder de aandacht dat borstkanker niet alleen te voelen is door een knobbeltje, maar ook te zien is.

Het resultaat

Van de 1.391 deelnemers heeft 72% borstkanker zelf ontdekt. Bijna een kwart van de deelnemers (23%) had geen symptomen. Bij hen werd de borstkanker ontdekt bij het bevolkingsonderzoek. Bij een klein deel van de deelnemers (5%) werd de tumor toevallig ontdekt door middel van een echografie, MRI of ander diagnostisch onderzoek, zonder dat er symptomen waren.

Bij het bevolkingsonderzoek krijgen vrouwen tussen 50 en 75 jaar een mammografie. We maken daarom onderscheid tussen vrouwen jonger dan 50 jaar en vrouwen van 50 jaar en ouder, ten tijde van de diagnose. Bij vrouwen van 50 jaar en ouder heeft iets meer dan de helft (52%) de borstkanker zelf ontdekt. Bij 48% werd de tumor bij het bevolkingsonderzoek ontdekt.

Wanneer de borstafwijking door iemand zelf werd ontdekt, was dit meestal onverwacht, zonder ernaar op zoek te zijn (70%). Een kwart (25%) ontdekte de afwijking tijdens zelfonderzoek. Een klein deel van de deelnemers gaf aan dat de partner het ontdekte (2%) of dat ze zich niet herkende in de antwoorden (3%).

“Ik had jeuk onder mijn arm en gleed met mijn hand langs mijn borst, toen voelde ik de bult/knobbel.”

Grootte en stadium borstkanker

Er waren grote verschillen in grootte van het gevoelde knobbeltje. Bij de meerderheid was het een afwijking van minder dan 3 centimeter (65%). Ook het stadium van borstkanker verschilde. Zonder het antwoord ‘weet ik niet (meer)’ (29%) is de verdeling als volgt:

• Stadium I        24%    
• Stadium II       38%
• Stadium III      30%
• Stadium IV     8%

Een lager stadium heeft meestal een betere prognose. Het stadium was in de meeste gevallen lager wanneer de tumor werd ontdekt via het bevolkingsonderzoek. Er waren meer tumoren van stadium I te zien bij borstkanker die ontdekt was via het bevolkingsonderzoek (41%) dan borstkanker die door de patiënt zelf ontdekt was (19%). De tumor van patiënten die de afwijking ‘spontaan ontdekten zonder ernaar op zoek te zijn’, verschilt niet in stadium en grootte van de tumor van patiënten die bewust aan zelfonderzoek deden.

Symptomen borstkanker

Naast het moment dat borstkanker werd ontdekt, vroegen we ook welke symptomen het meest voorkwamen. Niet elke borstkanker uit zich als het bekende ‘knobbeltje’, sommige tumoren zorgen voor andere veranderingen aan de borst. Op de vraag ‘Welke symptomen had jij’? werd als volgt geantwoord (klik op de afbeelding om te vergroten):

“Blijf opmerkzaam als je borst(en) blijvend anders voelen, ook inwendig. Bij mij waren het steken op eenzelfde plek, die aanhielden, waarvan men zei dat het niets was. Uiteindelijk bleek het toch kanker.”

Omdat symptomen van borstkanker kunnen verschillen en lang niet elke borstkanker het ‘bekende knobbeltje’ laat zien, is de bewustwordingscampagne ‘Know your lemons’ een aantal jaren geleden gestart. Onderstaande afbeelding werd via social media veel gedeeld.

Iets meer dan de helft van de deelnemers (54%) heeft deze afbeelding eerder gezien. Dit percentage is aanzienlijk hoger bij mensen jonger dan 50 jaar (70%) dan mensen van 50 of ouder (50%).

“Dit plaatje (red. citroenenafbeelding) moet echt heel goed gepromoot worden!”

Bijna een derde van de deelnemers (32%) denkt dat deze afbeelding geholpen zou hebben bij het zelf herkennen van mogelijke symptomen van borstkanker. Bijna de helft (45%) denkt van niet en bijna een kwart (23%) geeft aan dat er geen sprake was van symptomen en dat de borstkanker tijdens het bevolkingsonderzoek werd ontdekt.

Uit onze uitvraag bleek dat bijna de helft van de deelnemers (46%) niet alle mogelijke symptomen van borstkanker kent. De volgende symptomen zijn het minst bekend:

• Dikke ader
• Sinaasappelhuid
• Tepelkorst

Actie BVN

Borstkankervereniging Nederland gebruikt de uitkomsten van dit onderzoek om een beeld te krijgen van hoe borstkanker is ontdekt, wat de symptomen waren en hoe wij patiënten en zorgverleners beter bewust kunnen maken van symptomen die mogelijk op borstkanker kunnen wijzen.

Meer informatie

Het is belangrijk dat je je borsten goed kent, om zo tijdig een verandering op te kunnen merken waarmee je een afwijking kunt ontdekken. Maar hoe herken je een verandering? Dit doe je door je borsten te voelen en goed te bekijken. Lees hier meer over op onze website.