Gebitsproblemen door behandeling van kanker: dit is jullie ervaring
Vorige week vroegen wij in samenwerking met andere kankerpatiëntenorganisaties naar mond- en gebitsproblemen als gevolg van de behandeling(en) van kanker. 1.394 mensen hebben de vragen ingevuld, waarvoor hartelijk dank!
Mond- en gebitsproblemen kunnen een gevolg zijn van behandeling(en) bij kanker. In dat geval kun je in aanmerking komen voor een vergoeding van bijzondere tandheelkunde, wat onderdeel is van de basisverzekering. Om hiervoor in aanmerking te kunnen komen, is het van belang dat je voorafgaand aan de behandeling(en) van kanker de tandarts en/ of mondhygiënist bezoekt. Niet alleen om het gebit te reinigen om zo minder vatbaar te zijn voor ontstekingen, maar ook om de huidige ‘stand van zaken’ omtrent de kwaliteit van het gebit te laten bepalen. Als dit niet voorafgaand aan de behandeling van kanker wordt gedaan, kan niet meer worden bepaald of eventuele schade al bestond en kun je meestal niet meer in aanmerking komen voor een vergoeding vanuit de bijzondere tandheelkunde.
Resultaten
Informatie vooraf
Omdat patiënten mogelijk niet weten dat een bezoek aan de mondhygiënist of tandarts voorafgaand aan de behandeling van kanker plaats moet vinden, is het van belang dat zij hierop worden gewezen door een zorgverlener. Bijvoorbeeld door de behandelend arts of verpleegkundige in het ziekenhuis of door de huisarts. Op de vraag ‘Heeft een zorgverlener jou erop gewezen dat je door kankerbehandeling (bijv. chemotherapie) problemen kunt krijgen met je gebit?’ wordt als volgt geantwoord:
Ja, voorafgaand aan de start van de behandeling - 30%
Ja, na afloop van de behandeling - 4%
Nee - 56%
Weet ik niet meer/ niet van toepassing - 10%
Bij drie op de tien is er inderdaad tijdig (dus voorafgaand aan de behandelingen) gewezen op mogelijke gebitsproblemen. Ook vroegen we of er door zorgverleners gewezen is op het feit dat je een beroep kunt doen op de vergoeding bijzondere tandheelkunde bij gebitsproblemen. De overgrote meerderheid (95%) geeft aan van niet, 5% van wel. Dit is exclusief de 10% die dit niet weet (of niet van toepassing).
“Mijn tandarts deelde mij ook mede dat mijn tanden veel last hebben gehad van de behandelingen en dat ze veel brozer zijn geworden en dat ik er rekening mee moet houden dat ze zo kunnen afbreken, helaas. Ik had een goed gebit voordat ik ziek werd...”
“Jammer dat de patiënten nog steeds niet genoeg informatie krijgen. Je moet achter heel veel dingen zelf aan terwijl je daar geen energie voor hebt.”
Ervaren problemen
Een groot deel van de respondenten geeft aan mond- en of gebitsproblemen te hebben ervaren met het vermoeden dat dit komt door de behandeling(en) van kanker. Zie onderstaande afbeelding. Klik op de afbeelding om deze te vergroten.
Het resultaat
Een op de vijf (20%) heeft (tijdelijke) mondproblemen ervaren zoals zweren en bloedend tandvlees. Een bijna even groot deel (21%) heeft (blijvende) gebitsproblemen. Bijna drie op de tien (28%) heeft of had beide. Een kwart heeft geen problemen (gehad).
“Bij de halfjaarlijkse controle schrok mijn tandarts van de plotselinge verandering van mijn kiezen. Ik heb zelf de link niet gelegd. Er zijn foto's gemaakt en daar bleek uit dat er een kies begon los te raken. En af en toe heb ik terugkomende zweertjes in mijn mond.”
Aan de mensen die (ook) gebitsproblemen hebben ervaren, vermoedelijk vanwege de behandeling(en) van kanker (n=644), vroegen wij of er hier ook tandheelkundige behandeling voor heeft plaatsgevonden door een tandarts en/of kaakspecialist. Dit was bij acht op de tien het geval (79%). Aan de mensen die geen behandeling hebben gehad werd gevraagd wat daarvan de reden was. De volgende punten werden genoemd:
Klachten gingen vanzelf over
Was niet nodig
Kosten
Problemen zijn met medicatie / reiniging opgelost
“Ik stel tandartsbezoek steeds uit, mijn gebit is zwaar aan het vervallen, ben bang voor wat gaat komen. Bang voor de ingrepen, maar ook bang voor de kosten.”
Kosten en vergoeding
Aan de mensen die (ook) gebitsproblemen hebben gehad, is gevraagd naar de vergoeding van de gemaakte tandartskosten. Onderstaand figuur toont de uitkomsten.
Bij een kwart (24%) zijn de kosten niet vergoed en heeft men dus zelf alle kosten betaald. Bij ruim een derde (38%) zijn de kosten deels vergoed en bij een bijna even groot deel (37%) zijn alle kosten vergoed. Een kleine groep (6%) geeft aan dat hierbij van de vergoeding op bijzondere tandheelkunde gebruik is gemaakt.
Op de vraag ‘Heb je problemen ervaren bij het verkrijgen van vergoeding (van de kosten van de behandeling van je gebitsproblemen) door de zorgverzekeraar?’ antwoordt ruim een kwart (27%) bevestigend. Veel genoemde toelichtingen samengevat:
Ik wist niets af van mogelijke vergoeding bijzondere tandheelkunde
Aanvraag afgewezen door zorgverzekering
Deel werd niet vergoed
Ik heb geen tandartsverzekering
Relatie klachten en behandeling kanker was niet aangetoond
“De aanvragen die mijn tandarts deed bij mijn zorgverzekeraar voor een vergoeding met het oog op bijzondere tandheelkunde werden afgewezen.”
“Van de zorgverlener het volgende ontvangen: er is geen directe relatie aangetoond tussen de medische aandoening en de tandheelkundige situatie van de verzekerde.”
Samengevat
Op basis van deze achterbanraadpleging blijkt dat een derde (34%, excl. weet niet /n.v.t.) vooraf door een zorgverlener is geadviseerd om voorafgaand aan de behandeling van kanker een tandarts en/of mondhygiënist te bezoeken. 95% is niet gewezen op de vergoeding bijzondere tandheelkunde (excl. weet niet / n.v.t.). Twee derde heeft mond- en of gebitsproblemen ervaren en vermoedt dat dit komt door de behandeling van kanker. Het merendeel is hiervoor ook behandeld door een mondhygiënist en/of tandarts. Een kwart heeft de kosten zelf betaald, bij een klein deel (6%) zijn de kosten betaald vanuit de vergoeding bijzondere tandheelkunde. Ruim een kwart (27%) heeft problemen met de vergoeding ervaren. Daarbij wordt geregeld aangegeven dat de vergoeding bijzondere tandheelkunde onbekend was. Deze onbekendheid zou een reden kunnen zijn dat er niet altijd beroep op de regeling wordt gedaan.
Bij sommige vormen van kanker is mogelijke gebitsschade vanwege de behandeling van kanker wetenschappelijk bewezen (zoals bestraling bij hoofd-halskanker en behandeling met CTx (chemotherapie) en hoge dosis chemotherapie met stamceltransplantatie bij hematologische ziekten). Bij andere soorten van kanker lijkt er een relatie tussen bijvoorbeeld chemotherapie en gebitsschade te bestaan, maar het wetenschappelijk onderzoek dat hiernaar gedaan is, is beperkt. Meer wetenschappelijk onderzoek is nodig.
Actie BVN
Deze B-force uitvraag, waarbij we hebben samengewerkt met onze koepel NFK, is uitgezet naar aanleiding van signalen die bij ons binnenkwamen over problemen bij vergoeding van gebitsschade na behandeling van kanker. De uitkomsten bevestigen het vermoeden dat bij een deel van de kankerpatiënten gebitsschade kan optreden. Mondproblemen waren al langer bekend.
Wij hebben de signalen doorgegeven aan het Zorginstituut Nederland (ZINL), dat de richtlijnen vaststelt voor bijzondere tandheelkunde en bepaalt wie daar voor in aanmerking komt. ZINL neemt de signalen zeer serieus en is dan ook blij dat deze achterbanraadpleging heeft plaatsgevonden. BVN en onze koepel NFK gaan er nu op aandringen dat de richtlijnen aangaande gebitsschade als gevolg van chemotherapie worden verduidelijkt. Ook gaan we ervoor zorgen dat het bestaan van de regeling bijzondere tandheelkunde meer bekendheid krijgt bij zorgverleners en zorgverzekeraars en dat zij kankerpatiënten hierop wijzen.
Zoals gezegd is (meer) wetenschappelijk onderzoek nodig. BVN zal de resultaten delen met de Borstkanker Onderzoek Groep (BOOG). BOOG houdt zich bezig met het verbeteren van behandelmethoden voor patiënten met borstkanker door het uitvoeren van klinisch onderzoek.
Verder zijn we in gesprek met het programma Radar dat dit onderwerp ook in onderzoek heeft. Radar heeft net als wij een oproep over dit onderwerp geplaatst op haar website. Waarschijnlijk komt het onderwerp in september aan de orde in dit programma.
Doe mee!
Om mee te kunnen doen aan B-force, moet je aangemeld zijn. Heb je je nog niet aangemeld? Meld je eenmalig aan, dan ontvang je voortaan de vragen die op jou van toepassing zijn automatisch in je mailbox.
