Bestralingen en borstoperaties (en reconstructie) - betere voorlichting nodig

6 op de 10 patiënten wordt geïnformeerd over voor- en nadelen borstsparende operatie.

Via ons patiëntenpanel B-force hebben we in de zomer van 2022 vragen gesteld over operaties bij borstkanker en bestralingen. 1.472 mensen hebben de vragenlijst volledig ingevuld. Deelname was mogelijk als je een operatie had vanwege borstkanker én bestraald was. Omdat dit onderwerp zo belangrijk is, gaan we via een aantal berichten komende periode de resultaten delen. 

 Als eerste gaan we in op informatievoorziening bij een borstsparende operatie. Bij een borstsparende operatie wordt de tumor verwijderd, en daarbij blijft een deel van de borst behouden. Dit is niet altijd een keuze, want soms is de enige veilige mogelijkheid om de gehele borst weg te halen. 

Blijven bespreken 

6 op de 10 deelnemers aan de vragenlijst gaven aan geïnformeerd te zijn over de voor- en nadelen van een borstsparende operatie. 4 op de 10 mensen zijn hier onvoldoende of niet over geïnformeerd. Borstkankervereniging Nederland (BVN) vindt dat met elke patiënt op begrijpelijke wijze alle voor-en nadelen van operaties standaard besproken moet worden. En ook meerdere malen zodat iemand een heldere afweging kan maken. Alleen als je goed op de hoogte bent van voor-en nadelen van een borstsparende operatie, kun je een voor jou passende keuze maken. We zien wel een positieve ontwikkeling in de antwoorden, omdat patiënten die kortgeleden geopereerd zijn, vaker geïnformeerd zijn over het traject. 

Vaak gaat een borstsparende operatie gepaard met bestralingen, die kunnen nadelige gevolgen hebben, ook op langere termijn, zoals blijvende pijn en stijfheid in het borst- en okselgebied. In een volgend bericht gaan we dieper in op borstoperaties en bestralingen. 

Oncoplastische chirurgie en andere technieken om de borst mooier te maken  

Zowel tijdens de borstsparende operatie waarbij de tumor wordt verwijderd als daarna zijn er mogelijkheden om de borstvorm zo mooi mogelijk te houden. Tijdens de operatie kan er ‘oncoplastisch’ worden geopereerd. Dan wordt borstweefsel verplaatst om de borstcontour zo mooi mogelijk te laten worden. Soms opereren de oncologisch chirurg en plastisch chirurg dan samen. Uit de resultaten van de B-force uitvraag blijkt dat een kwart is geïnformeerd over de mogelijkheid van oncoplastische chirurgie. Ook na afloop van de borstsparende operatie bestaan er technieken om de borstvorm te verfraaien, bijvoorbeeld door deuken op te vullen met lichaamseigen vetweefsel (‘lipofilling’). Dit betekent dan wel een extra ingreep. 1 op de 10 deelnemers geeft aan (onder andere) hierover te zijn geïnformeerd. Dit is voor BVN ondermaats. 

Het is zeer belangrijk dat zorgverleners hun patiënten volledig informeren en hen helpen bij het onderzoeken welke optie het beste bij die persoon en zijn of haar leven past. Als patiënt is het belangrijk dat je vraagt naar de mogelijkheden. Laat je informeren door je (plastisch) chirurg, of door de verpleegkundige. En bij twijfel vraag een vervolg gesprek aan. Dat kan altijd! 

Wil je als zorgverlener of patiënt hulp bij hoe je volledige informatie kan delen of juist kan ontvangen? Kijk vrijblijvend op onze postion paper. Ook denken wij graag mee en kun je contact met ons opnemen. 

Wil je meer lezen over de resultaten van de vragenlijst? Kijk dan hier 

Lees ook de andere 2 delen in deze serie:

• De voorlichting over borstreconstructie bij een borstamputatie
• De ervaring van de voorlichting over de invloed van bestraling en volgorde van behandelen op het eindresultaat van een borstreconstructie.